درباره انواع جایگزینی مفصل بیشتر بدانید

 ساختار اسکلتی بدن انسان از استخوان‌ها و مفاصل مختلفی تشکیل شده است. استخوان‌ها سبب پایداری بدن می‌شوند و مفاصل به استخوان‌ها کمک می‌کنند تا در جهات مختلف حرکت کنند. مفصل یکی از آسیب پذیرترین و حساس‌ترین اعضای در بدن است که با گذران عمر در معرض آسیب‌های مختلفی قرار می‌گیرد. سختی و درد مفصل هنگامی اتفاق می‌افتد که غضروف مفاصل آسیب می‌بینند که به دلیل بیماری‌های استخوانی مانند آرتروز یا دلایلی مانند پیری، ضربه و از دست دادن مایعات اتفاق می‌افتد. جراحی تعویض مفصل زمانی انجام می‌شود که مفصل کاملاً یا تا حدی فرسوده شده باشد و هیچ روش غیر جراحی مانند فیزیوتراپی سبب کاهش شدت درد نشود. امروزه، علم پزشکی تا حدی پیشرفت داشته که جراحان را قادر می‌سازد انواع مختلفی تعویض مفصل انجام دهند.

 آیا در مورد تعویض مفصل اطلاعاتی دارید؟ شاید شما هم جزو کسانی هستید که نیاز به تعویض نوع خاصی از مفصل دارند. اگر دوست دارید اطلاعات بیشتری در این انواع تعویض مفصل داشته باشید با ادامه مطلب همراه ما باشید. 

جایگزینی مفصل چیست و به چه دلیلی انجام می‌شود؟ 

جراحی تعویض مفصل یا آرتروپلاستی به نوعی جراحی گفته می‌شود که در آن مفصل آسیب دیده با مفصل مصنوعی جایگزین شود. این جراحی به دو روش مختلف انجام می‌شود. تعویض کامل مفصل و تعویض جزئی آن. تعویض کامل مفصل بهترین انتخاب برای بیمارانی است که مفاصل آنها کاملاً آسیب دیده ، اما تعویض جزئی مفصل برای کسانی که مفاصل آنها فقط تا حدی آسیب دیده مناسب است. روش کم تهاجمی جایگزینی مفصل یکی از پرطرفدارترین انواع درمان مشکلات مفصل است که با برش‌های کوچک انجام می‌شود.

اما به چه دلایلی مفاصل آسیب می‌بینند؟ دلایل عمده آسیب مفصل و نیاز به تعویض آن، مشکلات روماتولوژی مانند آرتروز یا آرتریت روماتوئید است. با گذشت زمان، این بیماری باعث فرسایش و دردناک شدن مفاصل می‌شود. علاوه بر این پزشکان آسیب‌های ناشی از سقوط یا تصادفات رانندگی را دلیل آسیب دیدن مفصل عنوان می‌کنند. حتی گاهی ساییدگی عمومی باعث افزایش آسیب استخوان و مفصل می‌شود.

ممکن است بپرسید، آیا همه آسیب‌های مفصلی نیاز به جراحی دارند؟

در پاسخ به این سوال، پزشکان اظهار داشتند که همه آسیب‌های مفصلی نیاز به تعویض ندارند و درمان به نوع، شدت آسیب و میزان درد بستگی خواهد داشت. برای تشخیص شدت آسیب، پزشک ابتدا مفصل شما را با استفاده از روش اشعه ایکس یا آرتروسکوپی بررسی می‌کند. پس از آن، معمولاً تمرینات خاص، فیزیوتراپی، دارو یا تزریق کورتون را برای تسکین درد مفصل فرسوده تجویز می‌کنند. اگر هیچ یک از این روش‌های درمانی درد را تسکین ندهد، جایگزینی مفصل آخرین و معقول‌ترین گزینه است. تعویض مفصل به طور قابل توجهی درد را کاهش می‌دهد و کیفیت زندگی بیماران را بهبود می‌بخشد. با این حال، به خاطر داشته باشید که مفصل مصنوعی یا پروتز، مانند مفصلی سالم نخواهد بود و حتی پس از جراحی نیز محدودیت‌هایی خواهید داشت. همچنین، یکی از مهم‌ترین مواردی که باید به آن توجه کنید، عوارض بعد از عمل است.

انواع جایگزینی مفصل

 اولین چیزی که هنگام بحث در مورد جایگزینی مفصل و آرتروپلاستی به ذهن خطور می‌کند احتمالاً تعویض مفصل زانو یا مفصل ران است. چرا؟ چون مفاصل زانو یا مفصل ران از جمله آسب پذیر‌ترین مفاصلی هستند که بیشترین آمار جایگزینی را با پروتز دارند. طبق آمار سالانه بیش از 600000 تعویض مفصل زانو و بیش از 300000 تعویض مفصل ران در ایالات متحده انجام می‌شود و این آمار میزان شیوع این نوع جراحی را نشان می‌دهد. 

در ادامه انواع مختلف جایگزینی مفصل معرفی می‌شوند. 

تعویض مفصل زانو

همانطور که در مقاله «جراحی تعویض مفصل زانو» اشاره کردیم، مفصل زانو نقش مهمی در بدن ایفا می‌کند این مفصل نه تنها به شما امکان راه رفتن، دویدن، نشستن و فعالیت‌های دیگر را می‌دهد، بلکه وزن بدن را هم تحمل می‌کند. در نتیجه، بیشتر از مفاصل دیگر در معرض آسیب است. به همین دلیل بسیاری همزمان با افزایش سن از درد زانو شکایت دارند. تعویض مفصل زانو متداول‌ترین گزینه درمانی است که جراحان بسته به درجه آسیب دیدگی زانو به صورت کلی یا جزئی انجام می‌دهند.

تعویض مفصل ران

یکی دیگر از انواع محبوب و رایج پروتز، تعویض مفصل ران است. شایع‌ترین علت آسیب و درد مفصل ران، آرتروز است. غضروف مفصلی در لگن همزمان با پیشرفت آرتروز، ساییده و فرسوده می‌شود. این امر باعث ایجاد درد شدیدی در مفصل ران خواهد شد و فعالیت‌های روزمره مانند راه رفتن یا خم شدن را محدود می‌کند. به دلیل شدت درد و طاقت فرسا بودن آن، پزشکان برای بهبود کیفیت زندگی بیماران جراحی تعویض مفصل ران را انجام می‌دهند.

تعویض مفصل آرنج

آرنج یک مفصل لولایی است که از سه استخوان به نام‌های Humerus، Radius و Ulna تشکیل شده است. هنگامی که عواملی مانند شکستگی‌های شدید، آرتروز پس از سانحه و آرتروز، باعث آسیب مفصل آرنج شوند، بیماران از درد رنج می‌برند. در این شرایط جراحی تعویض مفصل آرنج انجام می‌شود. هر چند میزان انجام این نوع جراحی کمتر از جراحی تعویض مفصل زانو یا مفصل ران است، اما در شرایط بحرانی بیمار لزوم انجام آن احساس می‌شود. 

جایگزینی مفصل شانه

سه استخوان بازو، کتف و ترقوه، شانه را می‌سازند. مفصل شانه مفصلی توپی شکل است که مانند سایر مفاصل در اثر آرتروز، ساییدگی و ضربه آسیب می‌بیند. آمار نشان می‌دهد که هر ساله حدود 35000 بیمار در آمریکا تحت عمل جراحی تعویض شانه قرار می‌گیرند. سه نوع عمل جراحی تعویض شانه وجود دارد. روش Deltopectoral برای حفظ دلتوئید، معکوس تعویض کامل شانه (Reverse Total Shoulder Replacement) برای رفع درد شدید و روش Transdeltoid برای گلنوئید.

جایگزینی مفصل انگشت

تعویض مفصل انگشت نادرترین نوع جایگزینی برای کاهش درد و بازیابی تحرک مفصل انگشت است. روند عمل آسان است و مفصل مصنوعی کاملا ساده است. به همین دلیل مدت زمان بهبودی آن نسبت به سایر انواع جایگزینی مفاصل کمتر است. 

تعویض مفصل مچ دست

مفصل مچ دست بسیار پیچیده‌تر از مفصل زانو یا مفصل ران است اما نسبت به مفصل ران یا زانو آسیب پذیری کمتری دارد. آرتروز شدید گاهی باعث ساییدگی مفصل مچ دست می‌شود و تمام فعالیت‌های روزمره فرد را مختل می‌کند. در این شرایط، در حین جراحی تعویض مچ دست، قسمت‌های آسیب دیده مفصل برداشته شده و با پروتز جایگزین می‌شوند.

آرتروپلاستی کامل مفصل مچ پا

بیش از 100 نوع آرتروز وجود دارد که شدیدترین آنها مفصل مچ پا را تحت تأثیر قرار می‌دهد. مفصل مچ پا از سه استخوان و پا از 28 استخوان تشکیل شده است. در مجموع 30 مفصل به ما امکان می‌دهد انواع حرکات را انجام دهیم. آسیب به این مفاصل می‌تواند مشکلات جدی برای بیماران ایجاد کند، که پزشکان معمولاً ترجیح می‌دهند آنها را با روش‌های غیر جراحی درمان کنند. اما اگر این روش‌های درمانی درد را کاهش ندهد، جایگزینی کامل مفصل مچ پا بهترین گزینه برای کاهش مشکلات بیمار جهت انجام فعالیت‌های روزمره است.

مواردی که در بالا گفته شد انواع مختلفی از جایگزینی مفصل است که بسته به نیاز بیماران و میزان دردی که دارند، به روش‌های مختلفی انجام می‌شود. به نظر شما پیچیده‌ترین تعویض مفصل کدام است؟ برخلاف نظر عموم، تعویض شانه پیچیده‌تر و دشوارتر از تعویض مفصل ران یا زانو است و دوره بهبودی همراه با چالشی دارد.

انواع روش‌های جراحی جایگزینی مفصل

 همانطور که قبلا ذکر شد، تعویض مفصل با استفاده از تکنیک‌های جراحی ویژه انجام می‌شود، در ادامه با بعضی از آنها آشنا خواهید شد. 

استئوتومی (Osteotomy)

در این جراحی استخوان شکسته و برداشته می‌شود، یا قطعات جدیدی نزدیک مفصل آسیب دیده اضافه می‌شود. این روش برای اصلاح دیسپلازی ران و عدم انطباق در مفصل ران استفاده می‌شود. استئوتومی برای درمان مراحل اولیه آرتروز و درد ناشی از آن کاربرد دارد.

آرتروسکوپی (Arthroscopy)

این روش جراحی به پزشک اجازه می‌دهد تا داخل مفصل آسیب دیده را برای تشخیص یا درمان بیماری بررسی کند. در این عمل، جراح از یک دوربین متصل به دستگاه آرتروسکوپی برای ترمیم غضروف آسیب دیده یا خارج کردن قسمت‌های شکسته مفصل استفاده کند. این روش فقط برای آسیب‌های جزئی مناسب است، بنابراین اگر مفصل کاملاً آسیب دیده باشد نمی‌توان از آن استفاده کرد.

سینووکتومی (Synovectomy)

آرتریت شدید و التهابی تأثیر بسزایی در مایع مفصلی دارد و به مفاصل اطراف آسیب می‌رساند. سینووکتومی، عمل جراحی برای برداشتن غشای سینوویال است که به دلیل آرتروز ملتهب می‌شود. جراحان از این روش برای درمان آسیب دیدگی مفاصل انگشتان، مچ دست، آرنج، شانه ها، زانوها و مچ پا استفاده می‌کنند.

Joint Resurfacing

در این جراحی مفصل مصنوعی فقط در بخشی از مفصل آسیب دیده قرار می‌گیرد. به عنوان مثال، در زانو پروتز فقط در یکی از سه قسمت زانو قرار می‌گیرد. به این روش، تعویض جزئی زانو نیز گفته می‌شود. بسیاری از بیماران ترجیح می‌دهند این جراحی را انجام دهند. ولی Joint Resurfacing برای همه مفاصل آسیب دیده مناسب نیست و پزشکان این روش را فقط در مواردی ترجیح می‌دهند که قسمت کوچکی از زانو، آرنج و مفصل شانه به آن متصل باشد.

روش‌های گفته شده در بالا از شناخته شده‌ترین و استانداردترین روش‌های جراحی تعویض مفصل است. این جراحی‌ها آخرین تکنیک‌ها را دنبال می‌کنند و امروزه پزشکان سعی می‌کنند بیشتر از آنها استفاده کنند. از آنجا که روش عمل آسان است و بیمار درد کمتری را تجربه می‌کند و دوره نقاهت کوتاه‌تری خواهد داشت. 

و حرف آخر

امروزه با کمک فناوری‌های پیشرفته پزشکی، بیماران دیگر مجبور به تحمل درد استخوان و مفاصل نیستند. چندین روش درمانی برای کمک به بیماران با مفاصل دردناک وجود دارد. داروهای خاص، تمرینات تقویت کننده و فیزیوتراپی می‌توانند درد مفاصل ناشی از آرتروز را کاهش دهند، اما گاهی اوقات این روش‌ها کافی نیستند. اینجاست که جراحی تعویض مفصل زندگی را برای بیماران لذت بخش می‌کند و آنها با کمی خویشتنداری می‌توانند فعالیت‌های عادی خود را از سر بگیرند. 

آیا شما هم کاندید جراحی تعویض مفصل هستید؟ اگر در این مورد سوال یا نگرانی دارید، برای ما بنویسید شاید ما یا کاربران ما بتوانیم شما را برای انجام جراحی بدون استرس راهنمایی کنیم.