انواع جراحی فیوژن ستون فقرات

ستون فقرات از قرار گرفتن مهره‌ها روی هم ایجاد شده است که این مهره‌ها از سیستم عصبی بدن حمایت می‌کنند. گاهی به دلیل صدمات به ستون فقرات لازم است برای جلوگیری از آسیب به نخاع و کاهش کمردرد، حرکت دو مهره کنار هم محدود شود. به همین منظور از جراحی فیوژن استفاده می‌شود. در طی جراحی فیوژن دو مهره به هم جوش می‌خورند و دیگر حرکت نمی‌کنند. این عمل به نوعی شبیه‌سازی عمل شکستگی استخوان است که دو تکه شکسته استخوان را برای مدتی با گچ و آتل ثابت نگه می‌دارند تا جوش بخورند. 

آنچه در این مطلب خواهید خواند انواع جراحی فیوژن و روش انجام آنها است.  

جراحی فیوژن چیست؟

فیوژن مفصل نوعی جراحی ستون مهره است که دو مهره کنار هم به هم جوش داده می‌شوند تا یک استخوان واحد تشکیل شود. برای انجام این کار دیسک آسیب دیده بین مهره خارج شده و قطعه‌ای پیوندی جایگزین آن می‌شود و سپس ستون فقرات توسط میله، پیچ و مهره تیتانیوم محکم می‌شود تا استخوان‌ها به هم جوش بخورد. در این حالت استخوان‌ها هیچ حرکتی نخواهند داشت، کشیدگی اعصاب و رباط‌ها و عضلات اطراف کاهش کرده و درد به طور طبیعی کم می‌شود. 

فیوژن ستون فقرات برای اصلاح بدشکلی یا تسکین درد کمر انجام می‌شود و در مورد بیماری‌هایی مانند اسکولیوز دژنراتیو، اسپوندیلولیستیز، شکستگی مهره‌ها در حدی بی‌ثباتی ستون فقرات توصیه می‌شود. علاوه بر این در مورد تومور، تنگی کانال نخاعی، فتق دیسک و ضعف ستون فقرات یا بی‌ثباتی ناشی از بیماری‌هایی مانند آرتروز (اسپوندیلوز) جراحی فیوژن کاربرد دارد. 

این نوع جراحی به چند روش متداول انجام می‌شود. روش فیوژن پشتی (posterior)، فیوژن قدامی (anterior) و روش ترکیبی. این که کدام روش جراحی مناسب است توسط دکتر تعیین می‌شود که با توجه به نوع محل آسیب دیدگی و میزان انحراف مهره است. 

جراحی فیوژن posterior 

جراحی ستون فقرات به روش پشتی را می‌توان بر روی هر بخش از ستون فقرات، از گردن تا دنبالچه، انجام داد. در این حالت برش از پشت ستون فقرات انجام می‌شود و استخوان‌ها در جای خود به روش‌های مختلف فیکس شده تا بهبود پیدا کنند. این جراحی به چند روش مختلف انجام می‌شود. 

Posterolateral gutter fusion

در این حالت، جراحی ستون فقرات از پشت و طریق یک برش میانی به طول هفت تا 12 سانتی‌متر انجام می‌شود. پیوند استخوانی از لگن گرفته می‌شود و در قسمت پشتی استخوان ستون فقرات و خارج از آن قرار داده می‌شود. این ناحیه عروق زیادی دارد و مواد غذایی لازم برای بخش پیوندی از طریق خون فراهم می‌شود. 

بخشی از مهره در این ناحیه به عنوان محل اتصال عضله‌ها عمل می‌کند. برای اینکه پیوند محکم در جای خود قرار گیرند این عضلات را بالا زده و روی بخش پیوندی قرار می‌دهند تا فشار و کشش لازم برای پیوند استخوان فراهم شود. 

Posterior lumbar interbody fusion (PLIF)

برخلاف روش قبلی در PLIF با قرار دادن اتصالاتی از جنس استخوان آلوگرافت یا مواد مصنوعی (PEEK یا تیتانیوم) مستقیماً در فضای دیسک عمل فیوژن ستون فقرات انجام می‌شود. هنگامی که این روش جراحی از پشت انجام گیرد، به آن (PLIF) می‌گویند.

برای این عمل در بخش پشتی کمر برشی بین هفت تا 15 سانتی‌متر ایجاد می‌کنند و عضلات کمر را از بخش چپ و راست مهره کنار می‌زنند. سپس ساختار آلوگرافت که درون قفسه‌ای فلزی قرار گرفته را وارد فضای بین مهره‌ای می‌کنند. استخوان مهره‌ها با حمایت این آلوگرافت رشد می‌کنند و فیوژن انجام می‌شود. 

Transforaminal lumbar interbody fusion (TLIF)

جراحی TLIF از طریق پشت ستون فقرات انجام می‌شود. در این روش ابتدا یک فاصله دهنده فیوژن بین مهره‌ها قرار می‌گیرد و سپس از پیچ‌ها و میله‌های پدیکول برای افزایش سرعت همجوشی و عدم تحرک مهره‌ها استفاده می‌شود. پیوند استخوانی مورد استفاده در این عمل هم از استخوان لگن بیمار گرفته می‌شود. البته امکان استفاده از جایگزین هم وجود دارد. 

جراحی فیوژن Anterior 

در روش Anterior ، جراحی ستون فقرات از بخش جلویی آن انجام می‌گیرد. در مقایسه با روش Posterior این روش ثبات و پشتیبانی بیشتری را فراهم می‌کند که نتیجه آن احتمال همجوشی و ترازبندی سالم‌تر ستون فقرات است. این جراحی به Anterior lumbar interbody fusion (ALIF) معروف است. 

ALIF از بخش جلویی ستون فقرات انجام می‌شود و شامل برداشتن دیسک بین دو مهره و قراردادن استخوان در فضای ایجاد شده بین آنها است

روش جراحی فیوژن ALIF شباهت بسیاری با PLIF دارد با ابن تفاوت که در ALIF جراح از سمت شکم اقدام به جراحی ستون فقرات می‌کند. ابتدا یک برش هفت تا، یک برش هفت تا 15 سانتی‌متری در سمت چپ شکم ایجاد می‌شود و عضلات شکم به پهلو جمع خواهد شد. از آنجایی که عضلات جلویی شکم به صورت عمودی هستند نیازی به برش آنها نیست و به راحتی به پهلو جمع شده و جراح به ستون فقرات می‌رسد. پس از آن که رگ‌های خونی به کنار منتقل شدند، مواد دیسک برداشته شده و پیوند استخوان به تنهایی یا همراه با ایمپلنت‌های مخصوص در فضای بین مهره‌ای قرار داده می‌شوند تا فیوژن انجام شود. 

جراحی فیوژن ترکیبی 

Anterior/posterior spinal fusion یا جراحی ترکیبی فیوژن، روشی است که در آن جراحی ستون فقرات از جلو و پشت انجام می‌شود. 

برخی از جراحان ستون فقرات برای ایجاد ثبات بیشتر جراحی فیوژن را به صورت ترکیبی از جراحی Anterior و Posterior انجام می‌دهند. مطالعات نشان داده است که جراحی هر دو طرف ستون فقرات در ناحیه کمر منجر به افزایش سرعت فیوژن می‌شود. در این روش هم برش در بخش کناری بدن و هم در بخش پشتی انجام می‌شود. 

روش Lateral Lumbar Interbody Fusion (LLIF)

در روش LLIF جراح از بخش کناری بدن برش را انجام می‌دهد و می‌تواند بدون این که به اعصاب و عضلات آسیب برساند به مهره‌ها و دیسک‌ها دسترسی داشته باشد. گاهی به این روش Extreme Lateral Interbody Fusion (XLIF) می‌گویند. XLIF یکی از چندین گزینه جراحی فیوژن ستون فقرات است که جراح برای درمان انواع خاصی از اختلالات ستون فقرات کمر پیشنهاد می‌کند. مانند بیماری‌های دژنراتیو دیسک کمر (lumbar degenerative disc)، اسپوندیلولیستیز (spondylolisthesis)، اسکولیوز (scoliosis) و دفرمه شدن و برخی از فتق‌های دیسک کمر و انواع تنگی مجرای نخاع.